Tłusty Czwartek- Polski bolludagur
Tłusty Czwartek, znany na Islandii jako polski bolludagur, to ostatni czwartek przed rozpoczęciem Wielkiego Postu w tradycji chrześcijańskiej. Jest to dzień, kiedy tradycyjnie spożywa się pączki i inne tłuste potrawy, symbolizujące ostatnie chwile przed okresem wyrzeczeń i przygotowań do Wielkanocy.
W Polsce tradycją jest, że w Tłusty Czwartek jest dozwolone, a nawet pożądane, aby zjeść jak najwięcej. Tradycyjnym daniem tego dnia są pączki, które są głęboko smażone drożdżowe kulki z nadzieniem dżemowym. Popularne są także chrusty, znane również jako faworki, które są głęboko smażonymi słodkimi warkoczami posypanymi cukrem. Ta tradycja rozprzestrzeniła się na Islandię wraz z imigrantami polskiego pochodzenia i teraz pączki można kupić w sklepach oraz niektórych piekarniach, a niektóre rodziny przygotowują własne pączki na ten dzień. Uważa się, że zjedzenie dużo słodkiego pieczywa w ten dzień przynosi szczęście na nadchodzący rok.
Słodkie pieczywo z okazji dnia
Tłusty Czwartek, znany na Islandii jako polski Bolludagur, to ostatni czwartek przed Wielkim Postem, przypadający dokładnie 52 dni przed świętami Wielkanocnymi w kalendarzu chrześcijańskim. Tłusty Czwartek jest obchodzony w związku z okresem karnawału, a jego ostatnia tydzień zaczyna się właśnie w Tłusty Czwartek. W Polsce ten dzień jest okazją do jedzenia do syta i jest ważnym świętem w polskiej kulturze, pełnym radości i celebrowania przed nadchodzącym okresem postu.
Tradycje kulinarne związane z Tłustym Czwartkiem obejmują między innymi spożywanie pączków, które przypominają nadziewane bułeczki drożdżowe, ale tradycyjny pączek jest nieco inny. Tradycyjny pączek w polskiej kuchni to słodkie ciasto wykonane z ciasta drożdżowego. Formuje się je w małą, płaską kulę, która idealnie pasuje do dłoni, a następnie smaży w tłuszczu. Rodzaj użytego tłuszczu jest bardzo ważny – może to być różnego rodzaju olej, masło, a nawet tłuszcz zwierzęcy. Typowe nadzienie to dżem owocowy lub marmolada, tradycyjnie używano dżemu różanego. Dzisiaj pączki występują w wielu wariantach, na przykład z nadzieniem czekoladowym, kremem śmietankowym czy karmelowym i jeszcze innymi. Po usmażeniu często dodaje się biały lukier lub posypuje cukrem pudrem. Popularne jest także dodawanie kandyzowanej skórki pomarańczowej na wierzch lukru.
Faworki, znane również jako chrusty, są również popularnym słodkim wypiekiem na Tłusty Czwartek. Przypominają one nieco islandzkie kleiny; są to głęboko smażone paski ciasta, które mają formę kokardek. Faworki są przygotowywane z ciasta z dodatkiem śmietany, które jest intensywnie wyrabiane, co nadaje im chrupiącą teksturę i wyjątkowy smak. Po usmażeniu popularne jest posypywanie faworki cukrem pudrem.
Tłusty Czwartek nie ma stałej daty, ale jest to ruchome święto, które jest związane z datą Wielkanocy każdego roku. Tydzień po Tłustym Czwartku rozpoczyna się Wielki Post, który jest czasem przygotowań do Wielkanocy w tradycji chrześcijańskiej, obejmującym postowanie, czyli ograniczenie spożycia określonych pokarmów oraz spożywanie jedynie tego, co niezbędne. Data Tłustego Czwartku może wypaść między 29 stycznia a 4 marca, jednak najczęściej przypada on na któryś z czwartków w lutym. Na Islandii Tłusty Czwartek zawsze przypada w tygodniu przed bolludagur.
Tłusty Czwartek jest niezwykle popularnym świętem w Polsce, obchodzonym zarówno w szkołach, jak i na miejscach pracy, gdzie ludzie mogą cieszyć się pączkami na lunch.
Jest to także dzień, który rodziny spędzają razem, piekąc domowe pączki. Wiele rodzin posiada własne przepisy, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Dzieci uczą się od dorosłych, jak przygotować ciasto i jak je smażyć. Tłusty Czwartek to zatem dzień, który wzmacnia więzi rodzinne, gdy członkowie rodziny zbierają się razem, aby wspólnie przygotowywać jedzenie i delektować się nim w gronie najbliższych.
Tyle, ile dasz rade wcisnąć
Początki Tłustego Czwartku można odnaleźć jeszcze przed erą chrześcijaństwa. Ludzie mieszkający na tych terenach mieli podobne święto, które celebrowało nadejście wiosny i odrodzenie życia po zimie. Ludzie raczyli się wtedy tłustymi potrawami, takimi jak mięso i masło. Słodkie wypieki, które są dzisiaj związane z tym dniem, początkowo były robione z ciasta chlebowego, a zamiast owocowego dżemu wypełniano je smalcem wieprzowym. Zwyczaj jedzenia słodkich pączków rozpoczął się znacznie później, około XVI wieku.
Według polskich wierzeń ludowych, liczba pączków zjedzonych w Tłusty Czwartek ma wpływ na to, czy nadchodzący rok będzie pomyślny. Zjedzenie wielu pączków ma gwarantować szczęśliwy rok, natomiast niezjedzenie żadnego w Tłusty Czwartek może wróżyć pecha. To ciekawy element kulturowy, który podkreśla znaczenie tego dnia w polskiej tradycji.
„Ile pączków dzisiaj zjadłeś/zjadłaś?”
Tłusty Czwartek jest jednym z najpopularniejszych świąt wśród Polaków, niezależnie od tego, czy są oni w Polsce czy gdziekolwiek indziej na świecie. Pączki są dostępne w sklepach w wielu różnych wersjach, a nowoczesne przepisy pozwalają każdemu znaleźć coś dla siebie – od klasycznych pączków z białym lukrem i dżemem różanym po warianty dostosowane dla wegetarian czy osób z nietolerancją glutenu.
Rodziny wciąż również pieką pączki razem, spotykając w wiele pokoleń, by cieszyć się wspólnym przygotowywaniem i spożywaniem tych słodkich przysmaków. Tłusty Czwartek to nie tylko ważny element polskiej kultury kulinarnej, ale również okazja do przekazywania umiejętności między pokoleniami i celebrowania rodzinnego zgromadzenia. To święto utrzymuje więc nie tylko tradycje kulinarne, ale również wzmacnia więzi rodzinne.
Obchodzenie Tłustego Czwartku staje się coraz bardziej popularne także na Islandii, szczególnie w miejscach pracy, gdzie ludzie dzielą się pączkami – niezależnie od tego, czy są one kupione w sklepie, czy domowej roboty.
W ostatnich latach, dzięki rosnącej obecności Polaków, którzy stanowią największą grupę imigrantów na Islandii i są aktywni na islandzkim rynku pracy, tradycja ta została przeniesiona także na islandzką ziemię. Początkowo pączki były dostępne tylko w polskich sklepach, ale teraz można je znaleźć w wielu piekarniach na Islandii podczas Tłustego Czwartku. To świadczy o tym, jak polskie tradycje kulinarne zostały przyjęte przez inne kultury i pokazuje, jak mogą one wzbogacać lokalne zwyczaje, jednocześnie podtrzymując kulturową tożsamość wśród Polaków za granicą.
Tłusty Czwartek jest niezwykle popularną tradycją, a pączki są ogólnie bardzo lubiane. Większość Polaków na Islandii z pewnością obchodzi to święto na różne, własne sposoby. Niektórzy organizują małe wydarzenia, spotykają się i pieką pączki razem. Inni zadowalają się zjedzeniem jednego pączka, aby podtrzymać tradycję lub wybierają coś, co może być ich dobrym zamiennikiem. Dostęp do pączków może być łatwiejszy w obszarach miejskich, szczególnie tam, gdzie mieszka wielu Polaków. Niektórzy Islandczycy poznali tę tradycję przez znajomych Polaków, a w niektórych miejscach pracy święto jest obchodzone wspólnie, przy czym wszyscy spożywają pączki tego dnia.
Tłusty Czwartek jest dobrze znanym świętem i ważnym elementem polskiej kultury. Typowym pytaniem i tematem rozmów w ten dzień jest „Ile pączków zjadłeś dzisiaj?”. To pokazuje, jak głęboko zakorzenione i społeczne jest ta tradycja, łącząca ludzi poprzez wspólne celebrowanie i smakowanie tradycyjnych przysmaków.
Til fróðleiks um Feitan fimmtudag – Tłusty Czwartek
Główka, Natalia. “Tłusty Czwartek i Odwieczne Pytanie Ile Pączków Można Zjeść?” Puls.Edu.Pl, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, puls.edu.pl/nauka-i-badania-materia-y-prasowe/t-usty-czwartek-i-odwieczne-pytanie-ile-p-czk-w-mo-na-zje. Accessed 18 Aug. 2023.
Myndasafn
Pączki domowej roboty
Tłusty czwartek u mojej mamy.
Zdjęcie z roku 2017. Kiedy nie udaje się znaleźć polskiego pączka, wiele osób poprzestaje na delektowaniu się zwykłymi pączkami w razie zastępstwa.
Taca z pączkami, zdjęcie wykonane w Warszawie, datowane ok. 1969-1978. Autorką jest Grażyna Rutowska. Źródło Narodowe Archiwum Cyfrowe.
Przykład tego, co jest dostępne w przypadku gdy ktoś nie ma możliwości kupienia polskich pączków a nie potrafi czy nie ma czasu, żeby przygotować je w domu. Zdjęcie zostało zrobione w Nettó Mjódd.
Jak widać, wielu interesuje się pączkami.